سیستم اطفا حریق چیست؟ معرفی کامل تجهیزات

مقدمه

حریق و آتش‌سوزی یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای هر ساختمان مسکونی، اداری، تجاری یا صنعتی است. سرعت گسترش آتش به‌قدری بالاست که اگر در همان دقایق اولیه مهار نشود، خسارات جبران‌ناپذیری به جان و مال وارد می‌کند.
به همین دلیل، وجود سیستم اطفا حریق استاندارد یک الزام قانونی و فنی در پروژه‌های ساختمانی محسوب می‌شود.
در این مقاله از اطفا گستر ایرانیان به معرفی کامل تجهیزات اطفا حریق، ضوابط نصب، مراحل طراحی و اجرای آن و همچنین سرویس و نگهداری می‌پردازیم.

فهرست مطالب

• سیستم اطفا حریق چیست و چگونه کار می‌کند؟
• تجهیزات اصلی اطفا حریق
• ضوابط نصب سیستم اطفا حریق
• مراحل طراحی و اجرای سیستم اطفا حریق
• سرویس و نگهداری سیستم اطفا حریق
• اشتباهات رایج در استفاده از تجهیزات اطفا حریق
• چرا اطفا گستر ایرانیان؟
• سوالات متداول

سیستم اطفا حریق چیست و چگونه کار می‌کند؟

سیستم اطفا حریق مجموعه‌ای از تجهیزات ایمنی است که برای مهار یا خاموش‌کردن آتش پس از وقوع حریق طراحی شده است.
این سیستم‌ها در دو گروه کلی استفاده می‌شوند:

• سیستم اطفا دستی: مانند جعبه و قرقره یا کپسول‌های خاموش‌کننده که توسط افراد استفاده می‌شود.
• سیستم اطفا اتوماتیک: مانند اسپرینکلرها و سیستم‌های گازی که به‌صورت خودکار فعال می‌شوند.

ترکیب این دو روش در ساختمان‌ها ایمنی را افزایش می‌دهد و الزامات سازمان آتش‌نشانی را برآورده می‌سازد.

تجهیزات اصلی اطفا حریق

۱) جعبه و قرقره اطفا حریق

این جعبه‌ها در طبقات ساختمان نصب می‌شوند و شامل شیلنگ و قرقره متصل به شبکه آب تحت پوشش بوسترپمپ‌های آتش‌نشانی هستند. در صورت وقوع آتش، افراد می‌توانند با باز کردن شیر، نسبت به خاموش‌کردن شعله‌ها اقدام کنند.

ویژگی‌های مهم:

• ساخته‌شده از ورق فولادی مقاوم
• رنگ الکترواستاتیک
• شیلنگ‌های ۲۰ یا ۳۰ متری مقاوم در برابر فشار
• دارای تاییدیه سازمان آتش‌نشانی

۲) شیرآلات اطفا حریق

شیرآلات در سیستم اطفا حریق برای کنترل جریان آب و تست یا تخلیه سیستم به‌کار می‌روند. انواع متداول شامل:

• شیر OS&Y: شیر فلکه‌ای که وضعیت باز یا بسته بودن آن به‌وضوح قابل مشاهده است.
• شیر پروانه‌ای (Butterfly Valve): سبک، سریع و مناسب برای کنترل جریان آب در شبکه.
• شیر ویفری پروانه‌ای: نسخه‌ای صنعتی با دوام بالا.
• شیر یک‌طرفه (Check Valve): جلوگیری از بازگشت جریان آب به سیستم.
• شیر تست و تخلیه: برای بررسی عملکرد سیستم و تخلیه اضطراری.
• شیر فشارشکن: به‌منظور کاهش فشار در مواقع موردنیاز.

۳) فلو سوئیچ

این قطعه جریان آب در لوله‌ها را تشخیص داده و به سیستم اعلام حریق سیگنال می‌دهد. در سیستم اسپرینکلر ضروری است.

۴) اسپرینکلر اطفا حریق

اسپرینکلرها به‌طور خودکار و با افزایش دما فعال شده و آب را روی شعله‌ها پخش می‌کنند. انواع: پایین‌زن، بالازن، جانبی، مخفی و واکنش سریع.

۵) خاموش‌کننده‌های دستی

اولین خط دفاع در برابر آتش هستند. انواع: پودری، CO₂ (برای تجهیزات برقی)، و آب و گاز (برای مواد جامد).

ضوابط نصب سیستم اطفا حریق

طبق مقررات ملی ساختمان (مبحث سوم) و استاندارد NFPA:

• نصب جعبه و قرقره در راهروها و ورودی‌ها الزامی است.
• فاصله اسپرینکلرها باید مطابق ارتفاع و کاربری فضا باشد.
• تمام شیرآلات و تجهیزات باید دارای تاییدیه باشند.
• فلو سوئیچ در شبکه اسپرینکلر باید نصب شود.

مراحل طراحی و اجرای سیستم اطفا حریق

1. بررسی نقشه و نوع کاربری ساختمان
2. انتخاب نوع سیستم (دستی، اتوماتیک یا ترکیبی)
3. محاسبه فشار و دبی آب موردنیاز
4. انتخاب و جانمایی تجهیزات
5. نصب و تست اولیه
6. تحویل و اخذ تاییدیه آتش‌نشانی

سرویس و نگهداری سیستم اطفا حریق

• تست دوره‌ای اسپرینکلرها و فلو سوئیچ
• بازبینی جعبه‌ها و شیلنگ‌ها
• سرویس شیرآلات
• بررسی فشار و شارژ خاموش‌کننده‌ها
• قرارداد سرویس دوره‌ای با شرکت‌های معتبر

اشتباهات رایج در استفاده از تجهیزات اطفا حریق

• خرید تجهیزات بدون تاییدیه
• نصب اسپرینکلر در محل نامناسب
• عدم سرویس دوره‌ای خاموش‌کننده‌ها
• استفاده از شیرآلات بی‌کیفیت
• نداشتن آموزش لازم برای کاربران

چرا اطفا گستر ایرانیان؟

اطفا گستر ایرانیان با تجربه طولانی در طراحی و اجرای سیستم‌های اطفا، همراه مطمئن شما در تمامی مراحل پروژه است:

• تأمین تجهیزات استاندارد با تاییدیه آتش‌نشانی
• طراحی و اجرای سیستم‌های دستی و اتوماتیک
• سرویس و نگهداری تخصصی
• مشاوره برای اخذ تاییدیه آتش‌نشانی

سوالات متداول

جمع‌بندی

سیستم اطفا حریق نقش حیاتی در ایمنی ساختمان‌ها دارد. انتخاب تجهیزات استاندارد، اجرای اصولی و سرویس منظم، ضامن حفاظت از جان و مال ساکنان و اخذ تاییدیه آتش‌نشانی است.
برای مشاوره، خرید و اجرای سیستم‌های اطفا حریق، با اطفا گستر ایرانیان تماس بگیرید.